Tüberkülozdan korunmanın en etkili yolu erken teşhis

Denizli İl Sağlık Müdürü ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Berna Öztürk, ‘24 Mart Dünya Tüberküloz Günü’ dolayısıyla hastalık hakkında bilgi verdi. Öztürk, halen dünya genelinde en çok ölüme yol açan hastalıklardan biri olan tüberkülozdan korunmanın en etkili yolunun erken teşhis ve başarılı tedavi olduğuna dikkati çekti.

Günümüzde tüberküloz hastalığının, tedavi edilebilirliği ve önlenebilirliğinin yüksek olduğunu ifade eden İl Sağlık Müdürü Uz. Dr. Berna Öztürk, Ülkemizde başarıyla yürütülen tüberküloz savaşı sonucu ülke geneli kayıtlı tüberküloz görülme sıklığında, son 10 yıldır yıllık ortalama %5 düşüş görüldüğünü söyledi. Öztürk: “Hastalığın sebebi “mycobacterium tuberculosis” isimli bir basildir. Verem/tüberküloz hastalığı, insanlık tarihinin en eski hastalıklarından biridir. Günümüzde dünya nüfusunun 4’te biri vücudunda verem mikrobunu taşımaktadır. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 10 milyon kişi verem hastalığına yakalanmakta ve 1,5 milyon insan veremden ölmektedir. Dünyada enfeksiyon nedenli ölümlerin zirvesinde yer almaktadır. Ülkemizde başarıyla yürütülen tüberküloz savaşı sonucu ülkemizde 2005 yılında toplam 20.535 hasta kaydedilmiş ve görülme sıklığı yüz binde 29,4 iken, 2021 yılında toplam 9.156 hasta kaydedilmiş ve görülme sıklığı yüz binde 10,7’ya düşmüştür. Denizli tüberküloz insidansımız ise yüzbinde 5.6’dır” diye konuştu.

Uzun Süren Öksürükler Tüberküloz Belirtisi Olabilir

Verem mikrobunun vücuda girdikten sonra yıllarca hastalık yapmadan akciğerlerde bekleyebildiğini belirten Öztürk, risk grupları ve hastalığın belirtileri için ise şunları söyledi: “Solunum yoluyla alınan verem mikrobu verem enfeksiyonuna yol açar. Vücut direncinin düştüğü durumlarda, vücutta beklemekte olan verem mikrobu çoğalarak verem hastalığına yol açar. Başta akciğerlerde yerleşir, fakat kan ve lenf yoluyla tüm vücuda dağılabilen mikrobik, bulaşıcı, kronik bir hastalıktır. Dolayısıyla en sık akciğerleri olmak üzere tüm organları (lenf bezleri, kemik, böbrek, beyin vb.) tutabilir. Tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir. Vücudunda verem mikrobu taşıyanların yaklaşık %5-15’i daha sonraki yıllarda verem hastası olur. Verem hastalığı gelişiminde riskli gruplar; 5 yaş altındaki çocuklar, yaşlılar, HIV enfeksiyonu olan kişiler, bağışıklığı baskılayan tedavi alan kişiler, silikoz, diabetes mellitus, kronik böbrek yetmezliği, lösemi, lenfoma ya da baş, boyun, akciğer kanseri olanlar, sigara içenler, ilaç bağımlılığı olanlar ya da alkol kullananlardır. Belirtileri ise; en erken ve en sık belirtisi 2-3 haftadan uzun süren öksürük, ateş, gece terlemesi, iştahsızlık, kilo kaybı, yorgunluk, halsizlik, balgam çıkarma, kan tükürme, nefes darlığı, göğüs ve sırt ağrısıdır. Bu şikayetleri olan ve özellikle 3 haftadan daha fazla öksürüğü olan hastaların en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekmektedir” dedi.

Tedavi olmayan bir verem hastasının her yıl yaklaşık 10-15 kişiyi enfekte edebileceğini vurgulayan Öztürk; “Tüberkülozdan korunmanın en etkili yolu erken teşhis ve başarılı tedavidir. Verem, tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen hastaların aksırma, öksürme ve konuşmaları sırasında havaya yayılan mikropların solunum yoluyla alınması ile bulaşır. Verem mikrobu, güneş görmeyen ortamlarda havada uzun süre canlı kalabilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınları verem mikrobunu kısa sürede öldürür. Bu nedenle hastalar ve hasta temaslıları bulundukları ortamları sık sık havalandırmalıdır. Verem teşhisinde en önemli yöntem balgamda verem mikrobunun mikroskopla araştırılmasıdır. Balgamında mikrop görülen hastalar çevrelerindeki kişilere hastalığı bulaştırır. İlaçlarını düzenli kullanan hastalar başkalarına hastalık bulaştırmaz. Verem tedavisinde kullanılan ilaçlar verem savaşı dispanserlerinde ücretsiz olarak verilir. Hastalığın takip ve tedavileri Verem Savaş Dispanserimizde ücretsiz yapılmaktadır. Ayrıca tüberküloz hastası olan bir kişinin aile üyeleri, birlikte çalıştığı kişiler ve arkadaşları hastalığın bulaşması açısından en büyük risktedirler. Bu kişilerde Dispanserler de kontrolden geçirilmekte ve gerekli olanlar korumaya alınmaktadır. 1993 yılında Dünya Sağlık Örgütü ( DSÖ) tüm dünya ülkelerine DOTS (Doğrudan Gözetimli Tedavi Stratejisini önermiştir. Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) hastalara her doz ilacın, bir görevli tarafından bizzat içirilmesi ve kayıt altına alınmasıdır. Denizli’de 2001 yılından beri DGT başarıyla aile hekimlerimiz işbirliğiyle uygulanmaktadır. Yine çocukları veremden korumak için 1931 yılından beri doğumdan 2 ay sonra BCG aşısı uygulanır. Yani tüberküloz hastalığı günümüzde tedavi edilebilir bir hastalık olup tedavi süresi en az 6 aydır” şeklinde konuştu